مقاله چاپ و چاپخانه

مقاله چاپ و چاپخانه مقاله چاپ و چاپخانه

دسته بندی	پژوهش ها
فرمت فایل	doc
حجم فایل	20 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	16

مقاله چاپ و چاپخانه

قسمتی از متن:

چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود (:9 ج 1، ص 785). در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند (68:1). چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مکان چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید (28:8) و، به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد (:11 ذیل "چاپ").

تاریخچه

پیدایش چاپ را می‌توان به سده‌های پیش از تاریخ، زمانی که انسان اقدام به ساخت مُهرهای گلی و چوبی کرد، نسبت داد؛ ولی ابداع چاپ به‌مفهوم امروزی را به کشور چین نسبت می‌دهند. چینی‌ها در اواخر قرن دوم میلادی سه عنصر مورد نیاز چاپ، یعنی کاغذ، جوهر، و سطوح کنده‌کاری‌شده را در اختیار داشتند (:23 ج 14، ص 1052). شواهد تاریخی برجای‌مانده نشان می‌دهد که در عصر سلسله‌های سویی و تانگ در چین (قرن 6-10 م.) عمل تکثیر را، نه تنها به‌کمک سنگ (فشردن و یا مالیدن آن بر کاغذ)، بلکه با چوب، فلز، و حتی گِل پخته به‌طور دقیق انجام می‌دادند و، بدین ترتیب، متونی را در نسخه‌های متعدد تولید می‌کردند (98:1-99). ابتدایی‌ترین روش کار چاپ قالبی بود؛ بدین‌گونه که مطالب را روی تکه‌های چوبی حک و سپس بر کاغذ منتقل می‌کردند. نخستین نسخه چاپی موجود در جهان اثری است که در ایالت کانسای[1] چین به‌دست آمده است. این نسخه کار شخصی به نام وانگ چیه[2] است که تاریخ چاپ را 11 مه 868 م. ذکر می‌کند (:2 44). پس از چاپ قالبی، استفاده از حروف متحرک معمول شد. در فاصله سال‌های 1041-1408م.، نخستین بار، فردی چینی به نام پی شنگ[3]، با استفاده از نوعی چسب و گل، اقدام به ساخت حروف متحرک کرد. در 1403م. پادشاه کره، هتای تجونگ،[4] دستور ساخت حروف متحرک از مفرغ را داد (:23 ج 14، ص 1052-1053). در همین زمان، در اروپا نیز اختراع حروف متحرک بدون اطلاع از کار چینی‌ها، توسط گوتنبرگ[5] انجام گرفت (:9 ج 1، ص 785). گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آنها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بین 300 تا 500 برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس 42 سطری بود (101:1). کتاب‌هایی که در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است.

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود 40 سال در همه کشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصله سال‌های 1460 ـ 1470 م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از 12 میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر[6] در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن 24 دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند (:16 35-36).