پایان نامه بررسی نقوش و تزئینات مسجد جامعه یزد
|
پایان نامه بررسی نقوش و تزئینات مسجد جامعه یزد
پایان نامه بررسی نقوش و تزئینات مسجد جامعه یزد
|
|
| دسته بندی | پژوهش |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 157 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 106 |
پایان نامه بررسی نقوش و تزئینات مسجد جامعه یزد
مقدمه
هنر جوهره‌ای است که در ذات هر ایرانی به فضل الهی به ودیعه نهاده شده است. به همین علت جلوه‌های هنر در تمام مظاهر و مقوله های زندگی ایرانی مانند: معماری، نقاشی ، خط و کتابت ، پارچه‌بافی، قالی وگلیم‌بافی، فلزکاری، سفالگری و ...... در طول تاریخ بروز و ظهور داشته و دنیایی از زیباییها، ذوق، خلاقیت و ابتکار را پدید آورده است.
یکی از مظاهر انعکاس هنر ایرانی در معماری این سرزمین است. هنرمند معمار ایرانی، از ابتدای کار و از هنگام بکارگیری آجر که از مصالح اولیه احداث بنا به شمار می‌رفته زیباترین نقشها و طرحها را هنگام احداث دیوارها و پوشش گنبد ها وگوشواره ها، مقرنس‌ها و طاقنماها خلق کرده است و در روند تکاملی آن با گره چینی، گل‌اندازی، گره‌سازی و آجرکاری خفته و رفته، شاهکارهای بی‌نظیری را به وجود آورده است.
هنگام استفاده از گچ با خلق گچبریهایی با نقوش هندسی، گیاهی، دنیایی از خلاقیت را که در دنیا بی نظیر می‌باشد آفریده و در استفاده از چوب برای پنجره ها و درها با بهره‌گیری از فنونی نظیر منبت، مشبک، معرق، کنده‌کاری، خاتم‌سازی و نقاشی روی چوب، اعجاز باور نکردنی را پدید آورده است.
برای تزیین بنا از کاشیهایی نظیر یک رنگ، هفت رنگ، معرق، طلایی و .... شیشه و آیینه در شکلها و رنگها و ابعاد گوناگون، مدد جسته و دنیایی از زیبایی و خلاقیت و هنر را عرضه کرده و همه اینها به همراه حجاریهای زیبا، بنا هایی را در جای جای ایران بر پا و استوار کرده است.
بدون تردید تحقق این همه زیباییها و خلاقیت جز به مدد عشق به معبود امکان‌پذیر نبود، چرا که بیشترین جلوه آنها را در مسجد، محراب و زیارتگاه می‌توان دید.
بناهای مذهبی، همواره مورد احترام و توجه ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ بوده است، و به لحاظ همین اهمیت، پیوسته کاملترین تجربه های هنری هنرمندان برجسته هر دوره تاریخی در خدمت معماری و تزیین نقوش به کار رفته در احداث چنین اماکنی بوده است. این علاقه و توجه و بذل سرمایه های مادی و معنوی، نه از باب منافع اقتصادی و اغراض مادی، بلکه بر مبنای کشش و علاقه‌ای قلبی بر اساس گرایش فطری مردم به مکاتب الهی بروز کرده است. چه بسا مردمی که با مشکلات و تنگناهای اقتصادی قرین بوده، اما در سرمایه‌گذاری برای مظاهر معنوی، از جمله بناهای وابسته به مقدسات مذهبی، از هیچگونه ایثاری فروگذار نکرده اند.
...
فصل دوم
- مسجد جامع بزرگ یزد
- مسجد جامع قدیم
- مسجد جامع نو
مسجد جامع (جمعه) بزرگ یزد:
یکی از مساجد بزرگ جامع ایران و درخشانترین بنای شهر یزد مسجد جامع آن است.
بنایی
است قدیم و بسیار فاخر و جمیل. درخشندگی کاشیها، بلندی منارها، زیبایی
گچکاری، گشادگی صحن، خوابیدگی و بالاخره شبستان زمستانی وسیع هر یک عنصری و
عاملی از بزرگی، زیبایی، هنرمندی این یادگار ارجمند و دست پرودة هزار سالة
یزد است.
وصف معماری و هنر ساختمانی آن را محمد کریم پیرنیا در یادداشتهای راهنماوار مربوط به آن شهر چنین کرده است:
«ایوان
بزرگ و غرفه ها و گوشوارها و بزوارها و رواقها و طبنی‌های آن همه در حد
زیبایی است و معماری با شکوه پارتی را با همه جلال و احتشام و نغزی و ریزه
کاریش به یاد می‌آورد.
قوسهای جناغی خوش اندامش که تناسب 4 و 3 دارد در عین نغزی ژرف‌نگری معماری ایرانی را در استواری بنا نشان می‌دهد. تکیة بلند و سر در آسمانش با اینکه اندامی بس کشیده دارد بر شانه‌ای نازک ایستاده و فشار عمودی مناره‌های که آفریدة ذوق هنرمندان ایرانی است جزرهای باربر آنرا نغز و نازک کرده است. روشنایی گنبد با وضع طاقچه‌های گچ اندود در برابر روزنهای مشبک بنحوی شاعرانه تأمین شده.»
با وجود آنکه این مسجد از آثار دینی در شهر یزد و از نمودهای با ارزش و معماری تاریخی ایران است نخستین مطالعة دقیق عبارت است از مقالة تحقیقی ماکسیم سیرو که تحت عنوان زیر نشر شده است:
تحقیق در باب مسجد جامع یزد از دو قسمت تشکیل می شود. یکی اطلاعات تاریخی منقولات مربوط به مسجد جامع قدیم که فعلاً اثری از آن باقی نیست. دیگر آنچه مربوط به مسجد جامع کنونی که از عصر مظفری است و آن را بر جای مسجد جامع قدیم ساخته‌اند.
در زبان فارسی، مقالة مختصری که دربارة این مسجد نشر شده از آن علی جندقی یزدی است.
مساحت مسجد جامع را علی جندقی یزدی 9800 (طول 104، عرض99 ) و ماکسیم سیرو 7000 متر مربع نوشته است.
...
=============================
فهرست مطالب
- فصل اول
مسجد در معماری ایران............. 5
عملکردهای مساجد مختلف............ 7
خصوصیات فضاهای کالبدی مسجد....... 9
- فصل دوم
مسجد جمعه یزد.................... 15
مسجد جامع قدیم................... 16
مسجد جامع نو..................... 19
کتیبه‌ها .........................
فضای جلوخان ..................... 26
سردر و پیش درگاه................. 28
دهلیز (کریاس) ................... 31
منار............................. 42
شبستان شرقی ..................... 43
شبستان غربی...................... 44
شبستان شاهزاده................... 44
صحن داخلی........................ 44
ایوان اصلی....................... 45
زیر گنبد ........................ 47
دالانها و شاه نشینهای متصل به ایوان 49
در و درگاههای شمالی و غربی ...... 50
پایاب ........................... 51
سنگهای قبر غیره منصوب ........... 51
کتابخانه ........................ 52
- فصل سوم
تزیین در معماری ................. 55
انواع تزئینات.................... 59
کتیبه‌ها ......................... 59
تزئینات هندسی ................... 61
تزئینات گیاهی ................... 62
نکاتی راجع به تزئینات ........... 65
تأثیر رنگ در تزئین معماری........ 69
بررسی رنگها ..................... 71
رنگ سفید ........................ 72
رنگ آبی.......................... 72
رنگ قرمز......................... 74
رنگ زرد.......................... 75
رنگ سبز.......................... 77
کنارهم قرارگیری رنگها ........... 77
معماری و نگارگری ................ 79
نگاهی به اشکال هندسی و تطابق آنها با رنگهای اصلی 80
رنگها در شب...................... 81
جلوه رنگ در کاشی معرق............ 82
طلوع و غروب...................... 82
مفهوم نقوش....................... 83
- فصل چهارم
مصالح تزئینات در مسجد جامع یزد .. 90
آجر.............................. 91
گچ............................... 93
سنگ.............................. 94
چوب.............................. 95
کاشی............................. 95
تاریخچة ظهور و انحطاط............ 96
انواع کاشی ...................... 98
مقرنس............................ 99
فایل حاوی پروژه بدون منابع
